![Ai aan het woord: Je catalogus in elke taal](https://happyhorizon.com/wp-content/uploads/2025/02/760-x-761-5.png)
![Ai aan het woord: Je catalogus in elke taal](https://happyhorizon.com/wp-content/uploads/2025/02/760-x-761-5.png)
Digital Wallets, ook wel mobiele portemonnees of elektronische wallet (E-wallets) genoemd, maken een opmars. We leggen je uit wat het zijn, welke smaakjes we kennen en waar je jouw Digital Wallet in de toekomst nog meer voor gaat gebruiken.
Dit blog is geupdatet op 2 april 2024.
Maar even een stapje terug. Hoe werkt zo’n Digital Wallet eigenlijk? Stel je hebt een uittreksel nodig bij de gemeente. Je maakt netjes een afspraak, gaat op het juiste moment langs, overhandigt je paspoort en ontvangt – na controle – het juiste uittreksel. Dat ging vrij eenvoudig.
Al weet je vast dat dit in de praktijk nogal eens anders gaat. Het fysiek verifiëren van identificaties is een langzaam, tijdrovend en duur proces. Steeds meer overheidsdiensten zijn daarom alleen nog digitaal beschikbaar. Loketten verdwijnen, niet alleen bij de overheid, maar ook in de commerciële sector. Veel bankzaken zijn bijvoorbeeld voornamelijk nog online te regelen.
Hiermee ontstaat wel een nieuw probleem: als je elkaar niet fysiek treft, hoe weet je dan wie je voor je hebt? Van achter je computer is het ten slotte lastig om met een fysiek document te bewijzen dat jij, jij bent. We gebruiken daarom steeds vaker digitale varianten van onze fysieke identificatiemiddelen. Maar hoe werken ze?
Laten we dat loket bij de gemeente als voorbeeld nemen. De digitale variant van het krijgen van zo’n uittreksel werkt volgens een systeem van Verifiable Credentials (VC). Dat is een samenspel van de instantie die het digitale paspoort uitgeeft, de issuer, de persoon of organisatie aan wie de credentials toebehoren, de holder en de partij die de credentials moet controleren, de verifier. In dit voorbeeld is de Rijksoverheid de issuer, ben jij zelf de holder en is het digitale loket van de gemeente de verifier.
Vraagt bewijs. Verifieert dat de documenten van de issuer voldoen aan de eisen.
Ondertekent digitaal documenten. Verpakt credentials en geeft ze uit aan de holder.
Beheert credentials. Gebruikt ze om ze te presenteren aan de verifiers.
In plaats van te vertrouwen op traditionele inkt en papieren documenten, wordt er hiermee gebruikgemaakt van cryptografische methoden voor verificatie. De uitwisseling en opslag van deze digitale credentials voor individuen worden meestal mogelijk gemaakt via een mobiele app die bekendstaat als een digitale identiteitsportemonnee: een Digital Identity Wallet.
Door gebruik te maken van een Digital Identity Wallet, waarin je de digitale versie van je paspoort hebt opgeslagen, kun je gegevens over jezelf ophalen. Denk aan je geboortedatum, en kan je de app vervolgens gebruiken om aan te tonen dat jij, jij bent. Zónder dat daarbij alle persoonsgegevens worden afgestaan. Deze Digital Identity Wallet wordt een veilig middel om je paspoort aan verschillende instanties te tonen. Je kunt ermee aantonen wie je bent bij overheidsinstanties en in de nabije toekomst kun je hiermee een nieuwe bankrekening openen, een telefoonabonnement afsluiten en in de winkel laten zien dat je oud genoeg bent om alcohol te kopen (als ze zo lief zijn om dat nog aan je te vragen).
In onze expertgroep “Flip the Script: een outside-in perspectief op consumentengedrag” van Shopping Tomorrow deden we onderzoek naar deze nieuwe identificatie tools en vooral of en hoe het gedrag van consumenten ten opzichte van het delen van hun data zal veranderen. Meer weten? Download de Bluepaper hier.
Ook overheden hebben enthousiaste plannen voor E-wallets, gevoed door enige gevoel van urgentie. In de VS kan je bijvoorbeeld in sommige staten al je Apple Wallet gebruiken om je rijbewijs te tonen. Overheden zien hun soevereiniteit in gevaar komen, dit is toch hun domein? Ook zij willen overheidsdocumenten digitaal onderbrengen in een E-wallet. Jezelf online identificeren bij een overheids- of publieke instelling gaat dan eenvoudig via je wallet.
Hiervoor gebruik je in Nederland momenteel DigiD. DigiD heeft één functie: je identiteit verifiëren en het Burgerservicenummer (BSN) doorgeven aan de instantie waar je inlogt. Om die reden kan je DigiD ook alleen voor publieke online diensten gebruiken. De volgende variant van DigiD zal dus zo’n Digital Wallet worden, waar ook de digitale versie van je paspoort en rijbewijs in zullen worden opgeslagen. Daarmee kan je jezelf buiten onze landsgrenzen, binnen de EU, online identificeren.
De introductie hiervan wordt aangejaagd door een initiatief van de Europese Unie, The European Digital Wallet Initiative (EUDI). Ze zijn druk bezig om een nieuw kader voor de Europese digitale identiteit (eID) te schetsen, met als doel een geharmoniseerde Europese digitale identiteit. De basis dus voor een Europese, digitale portemonnee. En dat is niet vrijblijvend: alle EU-lidstaten moeten hun burgers zo’n oplossing bieden en steeds meer branches binnen deze landen worden verplicht hier aan deel te nemen.
Het maakt gebruik van een eerder opgesteld eIDAS framework uit 2014. Digital Wallets die zijn aangesloten op het nieuwe framework, eIDAS 2.0, kunnen in de eerste plaats worden gebruikt om jezelf in heel de EU te identificeren. Maar deze nieuwe portemonnee kan ook worden gebruikt om allerlei informatie op te slaan. Denk aan leeftijd, adres, type rijbewijs, diploma’s, allergieën, vaccinatiestatus, etc. Daarnaast wordt de geldigheid van deze gegevens elektronisch bevestigd. Met andere woorden, het laat zien hoe lang deze gegevens geldig zijn.
Op dit moment is eIDAS verplicht voor alle organisaties met een publieke taak. De EU heeft geconstateerd dat deze scope te klein is. Vanaf 2025, als naar verwachting de eerste eIDAS 2.0 E-wallets op de markt komen, moeten grote bedrijven aangesloten zijn bij een dergelijke wallet. De grote spelers moeten hier dus iets mee en zijn hier al mee bezig. Denk aan banken, telecombedrijven, online platforms, verzekeraars en energiemaatschappijen.
De EU-lidstaten ontwikkelen Wallet-apps die later aan elkaar worden gekoppeld. Sommige landen kiezen specifiek voor samenwerking met de publieke sector, anderen gaan uit van hun eigen kracht en ontwikkelen het vanuit overheidsprojecten. In Nederland is gekozen voor een eigen aanpak in de vorm van een open-source project, onder de werknaam NL Wallet. Zie het als een opvolger van DigiD. Het leuke van deze aanpak is dat ook de designs worden gedeeld, die je hier kan bekijken. In Nederland zou de eerste versie begin 2024 gelanceerd moeten worden.
De vrije sector mag ook wallets op de markt brengen en zich aanmelden voor het eID programma. Wanneer zo’n wallet voldoet aan de eisen van de eID, kan een organisatie die eIDAS 2.0 moet aanbieden als verificatieoptie (een verifier) ervoor kiezen om gebruikers via deze app in te laten loggen. Zo is Yivi een digital wallet van Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN) en is KPN bezig met hun digitale portemonnee PiM ID. Overigens zijn ze bij onze zuiderburen al een stuk verder. Daar gebruikt men massaal de inlogapp Itsme van moederbedrijf Belgian Mobile ID.
Voor jou als consument betekent dit concreet dat je voor veel overheidsdiensten in de toekomst niet meer DigiD, maar de NL Wallet of een soortgelijke app kan gebruiken. Afhankelijk van welke je gebruikt, kan je daarmee niet alleen bij de overheid en de publieke sector terecht, maar ook bij commerciële partijen.
Zit je als organisatie in een sector waar identificatie op welke wijze dan ook relevant is, dan ga je waarschijnlijk te maken krijgen met deze nieuwe technologie. Denk in de eerste fase aan alles omtrent identificatieplicht, bijvoorbeeld de verkoop van alcohol, het aanbieden van hotelovernachtingen of het afsluiten van (telefoon)abonnementen.
Een volgende stap in de adoptie van deze Digital Wallets zal het daadwerkelijk inloggen bij websites en webshops zijn. Dus niet langer inloggen met een gebruikersnaam en wachtwoord of met je Facebook account, maar gewoon via je Digital Wallet.
De verwachting is niet dat de NL Wallet zal worden ingezet voor de commerciële sector. Een handjevol partijen zal echter de komende tijd opstaan om dit domein te claimen, of op zijn minst een poging doen. Er zit namelijk een flinke investering aan vast; om mee te kunnen doen moet er een Qualified Trust Service Provider verbonden zijn. Een instantie die bevoegd is om eIDAS gekwalificeerde certificaten, handtekeningen en zegels uit te geven.
Ook in de B2B-markt zien we de afgelopen jaren een verschuiving naar Digital Wallets, vooral in betalingen. Deze wordt aangedreven door de groei van B2B- handel en de opkomst van B2B-marktplaatsen. De noodzaak om digitale betalingen aan te bieden wordt hierdoor steeds groter. Steeds meer organisaties zetten hun eigen B2B-marktplaats op. In beide gevallen zijn digitale betalingsmogelijkheden een must-have.
Met de invoering van eIDAS in 2014 werden al veel handmatige processen digitaal geautomatiseerd. Denk aan het identificeren van (nieuwe) klanten, inzicht in hun financiële gegevens en het digitaal ondertekenen van documenten. In Nederland zijn we al goed op weg met onder andere iDin en eHerkenning voor online identificatie.
Een andere drijvende factor zijn de kosten. In offline B2B wordt, in tegenstelling tot de consumentenmarkt, voornamelijk met contanten en facturen gewerkt. De toenemende druk op marges beweegt bedrijven om kosten te besparen op meerdere vlakken. Een van de oplossingen is frictie- en arbeidskosten besparen op betalingen door middel van digitalisering en automatisering. Dankzij Payments-as-a-Service modellen zijn transactiekosten, wisselkoersen en de bijbehorende fee’s straks verleden tijd. Voor netwerken van banken waarbinnen transacties gedaan worden in verschillende valuta, betekent dit dat dit mogelijk is zonder een fee te betalen.
Zij die veel internationaal inkopen kunnen er minder last mee hebben van een koersopslag. Ook op het gebied van Risk en Compliance kan het gebruik van een B2B wallet voordelen met zich meebrengen. B2B wallets bieden bijvoorbeeld chargeback protection en voldoen veelal aan ISO 27001.
De toegenomen interesse van overheden in digitale vormen van identificatie en de snel groeiende interesse in betalen via mobiel lijken samen te komen in de volgende generatie E-wallets. We spreken over zogenaamde super wallets of super apps.
In Azië is deze ontwikkeling al lange tijd gaande. AliPay en WeChat zijn daar de twee belangrijkste spelers. Met hun super app kan je betalen, je taxi bestellen, een hotel boeken, beleggen en verzekeringen afsluiten. Alles wordt aangeboden vanuit één app. In het westen kennen we zo’n soortgelijke app nog niet, maar een aantal fintech partijen als PayPal en Klarna zijn hard op weg om zulke platformen te worden.
In de VS is Elon Musk met zijn Twitter, omgedoopt tot “X”, van plan zo’n super wallet te worden. Daarmee gaat hij het gevecht aan met techgiganten als PayPal, Venmo, Meta en Amazon. De vraag is natuurlijk of het succes van WeChat wel te kopiëren is naar een ander continent, met een compleet andere geschiedenis en cultuur.
Heb je een webshop of lever je op een andere manier digitale diensten, dan is de kans groot dat je al te maken hebt met Digital Wallets. Jouw klanten gaan namelijk verwachten dat ze er gebruik van kunnen maken. Om te betalen, een contract te tekenen en zelfs om in te kunnen loggen. Steeds meer webshops bieden bijvoorbeeld al de mogelijkheid om te betalen met Apple Pay, maar er zullen nog veel spelers volgen.
Samen voor het beste resultaat.